Raqamli obyektlarni vasiyat qilish: meros qoldiruvchining soʻnggi istagini amalga oshirish muammolari

Maqolada vasiyat qiluvchining raqamli obyektlarga nisbatan so‘nggi istagini amalga oshirish bilan bog‘liq huquqiy muammolar tahlil qilindi. Vasiyatnoma obyektlari raqamli shakldagi intellektual faoliyatning turli natijalari: ijtimoiy tarmoq va messenjerlardagi akkauntlar, bulutli xotiralardagi fotosurat va videolar, matnli hujjatlar, musiqa, elektron kitob va boshqa fayllar bo‘lishi mumkin. Maqolada raqamli obyektlarning huquqiy mohiyatini meros obyekti sifatida aniqlashdagi qiyinchiliklarning sabablari batafsil ko‘rib chiqildi. Turli huquqiy tizimlarda raqamli huquqlarni talqin qilishga yagona, umumiy qabul qilingan ta’riflarning yo‘qligi, yondashuvlarning xilma-xilligi ko‘zga tashlanadi. Yurist va qonun chiqaruvchilar o‘rtasida raqamli obyektlar faoliyatining texnologik jihatlarini tushunish yetarli darajada emasligi, bu esa samarali huquqiy tartibga solish mexanizmini shakllantirishni qiyinlashtirishi tahlil qilindi. Hozirgi vaqtda raqamli aktivlarni meros qilib olish uchun vasiyat qiluvchining so‘nggi xohishini amalga oshirish imkoniyatlarini cheklaydigan obyektiv omillar batafsil tahlil qilindi. Bunday omillarga virtual obyektlarga nisbatan an’anaviy vasiyatnomaning nomukammalligi, merosxo‘rlar uchun ularga kirishning turli texnik va huquqiy cheklovlari kiradi. Maqolada O‘zbekiston Respublikasidagi va xorijiy tajribalarni umumlashtirish asosida raqamli huquqlar vorisligi jarayonini huquqiy tartibga solishni takomillashtirish, shu jumladan, xalqaro standartlarni ishlab chiqish, raqamli vasiyatnomalarning ixtisoslashtirilgan shakllarini yaratish, fuqarolar va yuristlarning raqamli savodxonligini oshirishning aniq yo‘nalishlari belgilandi.