Qilmishning jinoiyligini istisno qiluvchi holatlar shaxs va erkinliklarini suddan tashqari himoya qilish shakllari sifatida

лв0

Format: Elektron nusxa, Ilmiy maqola Tur: “Yuridik fanlar axborotnomasi - Вестник юридических наук - Review of Law Sciences” ilmiy-amaliy huquqiy jurnali, 2023-yil 4-son Muallif: Choriyev Аnvar Qoʻziyevich Soha: 12.00.08 - Jinoyat huquqi. Kriminologiya. Jinoyat-ijroiya huquqi Ta'lim bosqichi: Oliy ta'limdan keyingi ta'lim Nashriyot: Toshkent davlat yuridik universiteti Chop etilgan sana: 21.12.2023 Davlat: O'zbekiston Tillar: O'zbek Kalit soʻzlar: jinoyatchiga zarar yetkazish | oʻz-oʻzini himoya qilish | oxirgi zarurat | shaxs huquq va erkinliklari | suddan tashqari himoya | zaruriy mudofaa | Download

Tasnif:

Huquqni qoʻllash amaliyotida va ijtimoiy tarmoqlarga nazar tashlaydigan boʻlsak, ayrim kishilarda Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksida belgilangan qilmishning jinoiyligini istisno qiluvchi holatlar faqat huquqni muhofaza qiluvchi organlar uchun nazarda tutilgan, degan xato tasavvur shakllanganligini koʻrish mumkin. Maqolada muallif mana shu kabi qarashlarning xato ekanini, qilmishning jinoiyligini istisno qiluvchi holatlar, avvalo, shaxs huquq va erkinliklarini suddan tashqari himoya qilishning qonuniy shakllari sifatida qonunchilikka kiritilganligini koʻrsatib berishga harakat qiladi. Bu boʻyicha xorijiy mamlakatlar tajribasidan misollar keltiradi. Ularni bir-biri bilan hamda Oʻzbekiston jinoyat qonunchiligi bilan taqqoslaydi. Qilmishning jinoiyligini istisno qiluvchi holatlar yuzasidan shakllangan huquqiy tartibga solish modellari, ilmiy-nazariy doktrinalarni ochib beradi. Bunda asosiy eʼtiborni qilmishning jinoiyligini istisno qiluvchi eng koʻp uchraydigan holatlar: zaruriy mudofaa, oxirgi zarurat, ijtimoiy xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlash vaqtida zarar yetkazish holatlariga qaratadi. Shu bilan birga, mazkur holatlar huquqni muhofaza qiluvchi organlar vakillariga nisbatan ham tatbiq etilishi mumkinligiga toʻxtalib oʻtadi. Muallif maqolani xulosalar ekan, xorijiy davlatlar tajribasining aynan qaysi jihatlarini milliy qonunchilikka implementatsiya qilish mumkinligi istiqbollarini ham bayon etadi.